Οι ξεχωριστες φωνες των Στοιχειωμενων

Λητώ Μεσσήνη

Ο Δημήτρης Μαραμής γράφει ένα έργο μουσικού θεάτρου βασισμένο σε  ιστορίες και κείμενα της ελληνικής παράδοσης και εισάγει για πρώτη φορά τον όρο Σύγχρονο Ελληνικό Μιούζικαλ. Αναμειγνύει στοιχεία της ελληνικής μουσικής με ήχους της Ανατολής, της Μεσογείου και των Βαλκανίων, συνταιριάζει φωνές διαφορετικών καταβολών και ηχοχρωμάτων, δημιουργώντας έτσι κάτι πρωτότυπο μα και οικείο.

Οκτώ αφηγητές, νεκροί που βγαίνουν από τους τάφους για να πούνε ιστορίες. Γινόμαστε στοιχειά, παιδιά της νύχτας, άνεμοι και παίρνουμε ενίοτε μορφή ανθρώπινη. Στην δεύτερη ιστορία (Η Χτισμένη) μεταμορφώνομαι σε πουλάκι με ανθρώπινη λαλίτσα -πλάσμα εφιαλτικό και γοητευτικό συνάμα- που εμφανίζεται στον Πρωτομάστορα και του λέει ότι για να στεριώσει το γιοφύρι πρέπει να χτίσουν την όμορφη γυναίκα του.

Η σκηνοθεσία του Θάνου Παπακωνσταντίνου, πρόκληση για τους ερμηνευτές, απαιτεί δόσιμο σωματικό και ψυχικό.

Θεωρώ πολύ σημαντικό να γίνονται αναθέσεις για καινούργια έργα. Να υπάρχει παραγωγή έργων μουσικού θεάτρου και κάθε γενιά να χτίζει το ρεπερτόριό της. Θεσμοί όπως η Λυρική Σκηνή και το Μέγαρο Μουσικής -ικανοί να στηρίξουν οικονομικώς ένα τέτοιο εγχείρημα- δρουν σε αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύνοντας την συνθετική δημιουργία.

Νίκος Ζιάζιαρης

Οι «Στοιχειωμένοι» είναι ένα σημαντικό σύγχρονο ελληνικό μιούζικαλ που παρουσιάζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για πρώτη φορά στην ολοκληρωμένη σκηνική του μορφή.

Ένα έργο σημαντικό με τη μουσική του Δ. Μαραμή να έχει αναφορές στη δημοτική μουσική, αλλά και να κρατά την προσωπική του σφραγίδα. Το κείμενο του έργου έχει ατόφια τα δημοτικά ποιήματα «Του νεκρού αδερφού» και «Το γιοφύρι της Άρτας» , αλλά κι ένα σύγχρονο έργο, «το Στοιχειό» του Σ. Τριβιζά, που ακολουθεί τα χνάρια της δημοτικής παράδοσης. Η σκηνοθεσία του Θ. Παπακωνσταντίνου είναι αντισυμβατική, με τρόπο που φωτίζει τα βαθιά νοήματα του έργου. Τα τρία στοιχεία συνομιλούν μεταξύ τους, η μουσική αναδεικνύει το κείμενο και η σκηνοθεσία υπηρετεί τη μουσική.

Στην παράσταση αυτή, όλοι οι ρόλοι ξεπηδούν μπροστά στα μάτια του θεατή από τον θίασο. Ο Κωνσταντής και η Λενιώ από το «Στοιχειό», ο Πρωτομάστορας και η Χτισμένη από «το Γιοφύρι της Άρτας», ο Κωνσταντής, η Αρετή και η Μάνα από «Του νεκρού αδερφού» γίνονται την ίδια στιγμή ήρωες και αφηγητές μιας ιστορίας ζωής, θανάτου κι αναγέννησης.

Έχω την τύχη να είμαι ένας από τους αφηγητές της ιστορίας. Μαζί με τον Σταμάτη Πακάκη είμαστε ένα ντουέτο «κομπέρ» στο ελληνικό αυτό μιούζικαλ του Δ. Μαραμή, όπως το φαντάστηκε και το σκηνοθετεί ο Θ. Παπακωνσταντίνου και το επιμελήθηκε κινησιολογικά η Ν. Γώγουλου.

Είμαι ευτυχής γι’ αυτή τη συγκυρία και την συνεργασία στο έργο αυτό με άξιους και διαφορετικών μουσικών καταβολών καλλιτέχνες, όπως η Α. Καπαρού, ο Θ. Βουτσικάκης, η Ε. Δημοπούλου, η Β. Καρακώστα, ο Β. Δημακόπουλος και η Λ. Μεσσήνη.

Σταμάτης Πακάκης

Στοιχειωμένοι…

Άνθρωποι που δεν κατάφεραν να περάσουν στο επόμενο στάδιο. Άνθρωποι που δεν έφυγαν πραγματικά. Κάτι τους κρατάει εδώ. Όπου εδώ είναι το σήμερα, η στιγμή μου μιλάμε…

Δεν υπάρχει πριν, ούτε μετά… Ίσως υπάρχει η ίδια μέρα που τη ζούμε από την αρχή… Οι ιστορίες επαναλαμβάνονται… Εμείς και οι νεκροί μας, ένα…

Γέννηση… Μητρότητα… Όρκοι… Δεσμοί… Αποχωρισμός… Ξενιτιά… Θάνατος…  Παράδοση… Ήθη… Έθιμα… Κοινωνικοί ρόλοι… Θρησκεία…

Εγώ και ο άλλος…

Ντόπιος και ξένος…

Τότε… τώρα…

Όλη η ανθρώπινη ιστορία, όλη η ελληνική μας λαογραφική παράδοση, μέσα από «στοιχειά».

Η αφήγηση του έργου περνάει μέσα από οκτώ τραγουδιστές και performers οι οποίοι ενσαρκώνουν και τους ρόλους της εκάστοτε ιστορίας. Κλείνουμε το μάτι και περνάμε από το ρόλο του αφηγητή στα πρόσωπα του έργου. Είμαστε μια ομάδα ψυχών που σας παρουσιάζει τρεις ιστορίες με ανθρώπους που στοίχειωσαν.

Ο θίασος μας αποτελείται από ηθοποιούς (Δραματική Σχολή Ωδείου Αθηνών), τραγουδιστές διαφορετικών μουσικών ειδών και performers-cross over καλλιτεχνών. Προσωπικά ανήκω στην τρίτη κατηγορία. Με τον, επί σειρά ετών, συνεργάτη, Νίκο Ζιάζιαρη μοιραζόμαστε ένα σημαντικό μέρος της αφήγησης. Είμαστε οι «ενδιάμεσοι» όπως χαρακτηρίζουν στις τρομακτικές ιστορίες τους ανθρώπους που είναι ελαφροΐσκιωτοι-αερικά. Είμαστε ένα είδος «κομπέρ» σε ένα μεταφυσικό «μιούζικαλ» των δημοτικών μας ιστοριών και παράδοσης.

Μπαίνοντας στη διαδικασία να μελετήσω τα κείμενα της παράστασης και να δω τι συνέβαινε στην Ελλάδα του «τότε» ξύπνησαν μνήμες από τα χρόνια του Πανεπιστημίου. Είχα έρθει σε επαφή με τη θεματική αυτή μέσα από λαογραφικά και εθνο-μουσικολογικά μαθήματα και σεμινάρια όταν  σπούδαζα Μουσικολογία στο Ε.Κ.Π.Α. Τώρα η προσέγγισή τους γίνεται με διαφορετικό τρόπο όντας στα πλαίσια ενός μουσικοθεατρικού έργου. Προσέγγιση που με εξελίσσει ως άνθρωπο και καλλιτέχνη.

Είναι η δεύτερη συνεργασία μου με τον Δ. Μαραμή, μετά τον Ερωτόκριτο, και πιστεύω ο συνθέτης αυτός θα αφήσει ιστορία. Ανασύρει κρυμμένα μυστικά της παράδοσής μας και περνώντας τα μέσα από τη συνθετική του ευφυΐα μας δίνει ένα νέο κεφάλαιο στην σύγχρονη μουσική ιστορία.

Στους «Στοιχειωμένους» την σκηνοθεσία υπογράφει ο Θ. Παπακωνσταντίνου και τον σχεδιασμό της κίνησης η Ν. Γώγουλου. Είναι ωραίο να βλέπεις νέες-έξυπνες ιδέες να αγκαλιάζουν μια μουσική και ένα κείμενο με τόσο αντισυμβατικό τρόπο. Η συγκεκριμένη σκηνοθεσία φωτίζει τα σκοτεινά μέρη του κάθε θανατικού και δίνει μια αισθητική τόσο «κόντρα» σε αυτό που όλοι μας, πιστεύω, φέρνουμε στο μυαλό μας όταν ακούμε ή διαβάζουμε παραδοσιακά κείμενα.

Αισθάνομαι τυχερός που δουλεύω με τόσο δημιουργικούς συνεργάτες και που βάζω κι εγώ ένα μικρό λιθαράκι σε όλο αυτό το κεφάλαιο.

Βασίλης Δημακόπουλος

Δυο ιστορίες, που αποτελούν αυτούσιες ένα τεράστιο κομμάτι της παράδοσης μας, και μια ακόμα βασισμένη στη λαϊκή μας ποίηση, αποτελούν τους “Στοιχειωμένους” του Δημήτρη Μαραμή. Για να πω την αλήθεια, είχα να διαβάσω το Τραγούδι του Νεκρού Αδερφού και το Γιοφύρι της Άρτας από το σχολείο. Είναι στα αλήθεια εντυπωσιακό πόση δύναμη έχουν ακόμα αυτά τα κείμενα και πώς αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού μας και της πραγματικότητας μας.

Στους “Στοιχειωμένους” ο βασικός μου ρόλος θα είναι αυτός του Πρωτομάστορα. Ενός ανθρώπου που  φτάνει μέχρι την  ανθρωποθυσία και μάλιστα ενός  πολύτιμου ανθρώπου για αυτόν, της γυναίκας του, για να στεριώσει ένα Γιοφύρι. Θυσιάζει ένα κομμάτι του εαυτού του με απόλυτη σκληρότητα  για το κοινό κάλο. Νοιώθω πολύ τυχερός που συμμετέχω σε αυτό το εγχείρημα του Δημήτρη Μαραμή, αλλά και που αποτελώ μέλος της υπέροχης ομάδας που έχουμε βαλθεί να στοιχειώσουμε το ΜΜΑ στις 28/2 και 1/3. Σας περιμένουμε!

Βιογραφικά συντελεστών

Νίκος Ζιάζιαρης

Ο Νίκος Ζιάζιαρης είναι Έλληνας performer γεννηθείς το 1987. Έχει πτυχίο πιάνου, δίπλωμα μονωδίας και πτυχίο ειδικού αρμονίας. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής και χορού. Γνωρίζει επίσης να παίζει σοπράνο φλογέρα και ακορντεόν.

Έχει μεγάλη καλλιτεχνική παρουσία ως σολίστας σε κονσέρτα, όπερες, οπερέτες, μιούζικαλ και θέατρο εντός κι εκτός Ελλάδας (Κίνα, Τουρκία, Γερμανία, Κύπρο, Ιταλία, Βατικανό). Είναι στο δυναμικό του El Sistema Greece ως μαέστρος και δάσκαλος χορωδίας, ενώ έχει εργαστεί κι ως δάσκαλος μουσικής σε εκπαιδευτικά προγράμματα του British Council και της Unicef.

Εκτός της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας, είναι κάτοχος πτυχίου Νομικής.

Σταμάτης Πακάκης

Απόφοιτος του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ε.Κ.Π.Α. καθώς και διπλωματούχος Μονωδίας και Κλασσικής κιθάρας, πτυχιούχος Ανωτέρων Θεωρητικών της μουσικής (Αρμονία, Αντίστιξη, Φούγκα),  Ενοργάνωσης Μπάντας και Μουσικοπαιδαγωγικών Συστημάτων καθώς και κάτοχος Diploma Performance in Music Theater, Popular Vocals, Classical Singing του L.C.M.. Έχει κατορθώσει να συνεργαστεί με σημαντικά ονόματα της Μουσικής και Θεατρικής σκηνής της χώρας μας (Κωνσταντίνο Ρήγο, Δημήτρη Μαραμή, Γιώργο Κουμεντάκη, Θέμελη Γλυνάτση, Αλέξανδρο Ευκλείδη, Χαράλαμπο Γωγιό κ.ά.) καθώς και να εργαστεί σε σημαντικούς πολιτιστικούς χώρους (Εθνική Λυρική Σκηνή, Εναλλακτική Σκηνή της  Ε.Λ.Σ., Θέατρο Ηρώδου του Αττικού, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά κ.ά. ). 

Είναι έκτακτος συνεργάτης των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της ΕΡΤ ως χορωδός (τενόρος). Επίσης έχει συνεχή παρουσία στο ελεύθερο θέατρο. Πρόσφατα ξεκίνησε να παρουσιάζει προσωπικές του δημιουργίες. Έγραψε και σκηνοθέτησε το μουσικοθεατρικό έργο «ΜΑΝΑ», Θέατρο Faust, 2018.

Βασίλης Δημακόπουλος

Μπάσος. Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1984. Σπούδασε Βιολί, Τραγούδι, Ανώτερα Θεωρητικά, όπως και Τεχνολογία Ήχου. Έκανε Μεταπτυχιακές σπουδές στη Μουσική Τεχνολογία στο Πανεπιστήμιο του Γιόρκ στην Αγγλία. Υπήρξε μέλος του Εργαστηρίου Λυρικού Θεάτρου του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας συμμετέχοντας στις παραγωγές “Σατανερί”, “Σφίξε με… ξανά”, “Mozart Mania” και “Διδώ και Αινείας”. Επίσης συμμετείχε στην όπερα για παιδιά “η Βασίλισσα του Χιονιού” (Θοδωρής Αμπαζής) και στο μιούζικαλ“ Το κορίτσι που επιμένει ” (Τηλέμαχος Τσαρδάκας,).

Απο το 2016 συμμετείχε ως έκτακτος χορωδός στην χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε παραγωγές όπως Αΐντα (Ενρίκο Καστιλιόνε), Λόενγκριν (Άντονι Μακ Ντόναλντ) Τροβατόρε (Στέφανο Πόντα) Ναμπούκκο (Λέο Μουσκάτο), όπως και ως μέλος φωνητικού συνόλου στο μιούζικαλ του Δημήτρη Μαραμή “Ερωτόκριτος” (Κωνσταντίνος Ρήγος). Συμμετείχε ως μονωδός στις παραγωγές “ Το Λυκόφως των Χρεών” (Αλέξανδρος Ευκλείδης), “ο πρίγκιπας Ιβάν και το πουλί της Φωτιας”(Θοδωρής Αμπαζής) και “Ζ” (Κατερίνα Ευαγγελάτου).

Λητώ Μεσσήνη

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών. Συνέχισε τις σπουδές της στο Στούντιο Όπερας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με την οποία συνεργάζεται από το 2011.

Επιπλέον έχει συνεργαστεί με το Linbury Theatre της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου, το Φεστιβάλ Αθηνών, την ορχήστρα Καμεράτα- Musica Atenea, την Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το τμήμα Προηγμένων Μουσικών Σπουδών στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης (İTÜ MIAM) κ.ά..

Έχει δουλέψει με σύγχρονους θεατρικούς σκηνοθέτες (Θ.Μοσχόπουλος, Δ.Καρατζάς, Θ.Γλυνάτσης, Θ.Αμπαζής, Α.Ξάφης, Α.Καραζήσης κ.ά.), χορογράφους (Μ.Γοργία, Α.Μπένετ, Ζ.Χατζηαντωνίου, Κ.Ρήγος) και συνθέτες  (Δ.Μαραμής, Κ.Σελαμσής,Θ.Αμπαζής, Γ.Δούσης, Στ.Σέμσης κ.ά.)

Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας μουσικού θεάτρου ΡΑΦΗ, με δραστηριότητα από το 2012 και συνεργασία με σημαντικούς θεσμούς και σκηνοθέτες.

Φωτογραφίες – πορτραίτα: ©Γιώργος Σπανός